KİPAŞ Mühendislik Genel Müdürü İrfan ÇELİMLİ
“Piyasada ‘güvensizlik’ duygusunun anormal oranda arttığını net olarak gözlemekteyiz”
“2018 sonrası belirginleşen ekonomik sorunların sonucu yapı sektöründeki daralmalar üstüne gelen Covid 19 salgının etkileri firmamız özelinde çok olumsuz sonuçlar doğurdu. Özellikle 2018 yılından itibaren firma operasyonlarını bilinçli olarak daraltmamız nedeniyle, ciddi sorunlar yaşamadan önceden küçülme kararımızın bizim için çok isabetli olduğunu gördük. Özellikle yapı sektöründeki daralmanın sonucu rekabetin kızışması ile iş yapım koşullarındaki anormal ağır koşullar, KİPAŞ olarak seçici davranmak ve birçok ihaleye katılmama yönünde karar aldık. Zira ülkemizdeki sözleşmelerde ağır ve tek taraflı; sadece işvereni koruyan maddeler, sektörde sağlıklı ve sürdürülebilir çalışmayı engelliyor. Dolayısıyla orantısız güç kullanılması durumunda, her ihaleye girmek konusunda daha mesafeli duruyor, KİPAŞ olarak bu anlayışta hareket ediyoruz. Piyasada iş yapma konusunda ‘güvensizlik’ duygusunun anormal oranda arttığını net olarak gözlemekteyiz. Buna neden olarak sayabileceğim temel gerekçeler;
- Hakediş kapsamlarında şantiyeye gelen malzemelerin dahil edilmemesi şartı (ihzarat ödememe!), yani montajı yapılmayan malzemenin bedelinin yüklenici maliyetinde tutulması,
- -Yatırımcıların finansman konusunda yetersiz bir planlamayla yola çıkması sonucu işlerin yapımı sırasında oluşan ödeyememe sorunları, ya da ödemelerdeki aşırı uzun vadeli koşulların oluşması,
- Sözleşmelerin aşırı zorlanarak hakediş onaylarındaki geciktirmeler, özellikle de işin sonuna doğru olan hakkedişlerin bekletilmesi,
- -İş sürelerinin beklenmedik uzamalarına karşın oluşan maliyet artışlarının karşılanmaması,
- -İşin kötü planlanmasından kaynaklanan, sonradan çıkan ek maliyetli iş kalemlerinin yüklenicilere yıkılması,
- Yaşanan ekonomik sorunlar sonucu oluşan anormal döviz artışlarından kaynaklanan maliyet artışlarının yine yüklenicilere yüklenme gayretleri,
- Hukuk sisteminin çok ağır çalışmasının sonucunda kararların aşırı gecikmesi, buna bağlı olarak da art niyetli yöneticilerin sorumsuzca yüklenicileri olumsuz koşulları haksız dayatması.
Tüm bu sebepler nedeniyle maalesef bu yıl içinde olumlu bir beklenti içinde değiliz. Küçük ama riski az olan işlerin yapımına ve çok güvenilir işlere yönelmeye çalışıyoruz, az hasarla bu yılı atlatma gayretindeyiz. Özellikle yurt içindeki iş kapasitesinin azalmasını, yurt dışında arayışları artırarak dengelemek gerektiği açık bir gereklilik! Ancak küresel salgın, şimdilik buna da izin vermiyor maalesef. Şimdilik çok dikkatli bir şekilde mevcut kaynakları dikkatli ve verimli kullanarak, giderlerimizi azaltarak bu yılı tamamlamak gayretindeyiz.
Elektromekanik tesisat uygulayıcısı olarak, alanımızda talep yaratacak hizmetler için “Taze Hava Sistemleri Kurulumu”, İç Hava Temizlik ve Sterilizasyon(UV-C) Sistemleri” ve “Mevcut Klima Sistemlerinin Yenilenmesi/güncellemesi” işleri biraz daha ön planda olacaktır.
Gelecek yıllar için ise yurt dışında iş yapmaya öncelik vermeyi planlıyoruz. Ama her halükarda iç piyasada da belirli bir oranda iş yapmamız gereklidir. Ancak güncel pandemi koşulları ile dış politikalardaki olumsuz gelişmeler işimizi zorlaştıracaktır. Siyasi dengesizlikler, rekabet şartlarının ve şeffaflığın azalması nedeniyle müteahhitlik sisteminin zayıflaması yurt içi ve yurt dışında çalışma şartlarımızı zorluyor. Devlet desteklerinin ve sektörel iş birliklerinin yapılması, bizleri daha olumlu hale getirecektir. Ayrıca yurt içi kamu ve özel sektör işlerinde de ‘adil ve şeffaf ihale sistemine’ bir an önce geçilmelidir ki; sağlıklı rekabet şartları oluşabilsin. Gerektiğinde, sektör bileşenleri ile stratejik iş ortaklığı yaparak, daha büyük işlere katılabilme olanağı yakalamak, daha rekabetçi olabilmek ve haksız rekabet koşullarını azaltacak gayret içinde olmalıyız.
